Stavoren, 31 juli 2021

Op deze website is ook deze week volop aandacht voor onze veertien SKS-skûtsjes, hun schippers en bemanningen. Tot en met vrijdag 6 augustus wordt iedere dag een van de veertien schepen in de schijnwerpers gezet. Er is een vraag en antwoord met de eigenarencommissie en/of schipper en er zijn linkjes naar filmpjes van de eigen skûtsjes. Ook verwijzen we naar beelden van Omrop Fryslân, het Fries Film en Audio Archief en het Fries Scheepvaart Museum. En we publiceren fragmenten uit het SKS-jubileumboek ‘Der moat syld wurde!’. Zo hopen we dat iedereen toch het gevoel krijgt een beetje als gast mee te kunnen zeilen ‘op ‘e lûken (op de luiken) fan it skûtsje’.

Auke de Groot     Auke de Groot

Auke de Groot

VRAAG & ANTWOORD

Hoe gaat het nu met jullie, schipper en bemanning? Iedereen stond in de startblokken om twee weken te knallen. Toch? 

Auke: “We waren als schipper en bemanning klaar voor 14 dagen skûtsjesilen, zoals we het al jaren gewend zijn. We waren blij dat de keuze gemaakt was om niet voor het alternatief te gaan. We werden niet enthousiast van een week lang op hetzelfde meer en dan 2 wedstrijden op één dag te zeilen en in een ‘bubble’ te verkeren. Maar de voorbereiding was kort en we hadden wat wisseling van plaatsen in de bemanning, dus het was afwachten of we er echt klaar voor waren. Maar het enthousiasme om eindelijk weer echte wedstrijden te doen, was er zeker. Nu het niet door gaat, hebben we besloten om toch met z’n allen Friesland in te trekken, maar dan zonder skûtsje. We genieten van het weer en het water, maar missen de wedstrijden en de echte sfeer en gezelligheid aan de wal die bij skûtsjesilen hoort.”

Het skûtsje was natuurlijk gereed voor de strijd. Wat hadden jullie er afgelopen tijd aan gedaan?

“In 2020 hebben we het onderhoud aan het skûtsje, mast, giek en zwaarden gedaan. Dat was dit jaar niet meer nodig. Door de nieuwe zeilformule mogen we nu meer tuig hebben. Omdat we geen rijke eigenarencommissie zijn, moesten we eerst de middelen vinden om een nieuw tuig te betalen. Toen we zover waren, was het doek voor het zeil niet meer leverbaar door de schaarste in grondstoffen voor de coating. We hadden nog wel sinds een paar weken een nieuwe, grotere fok. En we hadden een paar andere 2e hands zwaarden gekocht, waar we vanaf half juni mee zeilden. Onze vorige zwaarden hebben we verkocht.”

Stel, er was dit jaar wel gezeild, op welke plek waren jullie geëindigd? En waarom denk je dat?

“We verwachten niet in de top-3 te eindigen, ook omdat we nog niet volgens de nieuwe zeilformule zeilen. Er zijn nog wat schepen die tuig moeten inleveren en wij mogen nog meer. Ons streven is om in het linkerrijtje te eindigen.”

We gaan ervan uit dat we volgend jaar wel weer kunnen zeilen. Hoe gaan jullie je daar op voorbereiden?

“We hebben de bemanning wat gewijzigd door binnen dezelfde groep wat te wisselen in positie. Daar zullen we nog meer mee moeten trainen. We hopen dan wel te kunnen zeilen met het nieuw zeil. Ons huidige zeil is van 2016 en dus aan vervanging toe. Verder willen we door wat meer training wat fitter zijn, voordat we aan het kampioenschap van 2 weken zeilen beginnen.”

Zijn er nog andere zaken die je wilt delen?

“We vinden het heel jammer dat de instanties het niet aandurfden om het skûtsjesilen door te laten gaan, ondanks alle voorbereidingen vanuit de SKS. Helaas liep het aantal besmettingen te snel op en waren de gevolgen daarvan nog te onzeker. We willen het SKS-bestuur en anderen die daar bij betrokken zijn geweest, wel een pluim geven voor alle inspanningen om het skûtsjesilen wel door te laten gaan.”

Kijk voor meer informatie over Súdwesthoek skûtsje op: www.sudwesthoek.nl

 

STAVOREN IN BEELD

Skûtsje van Stavoren op het IJsselmeer, 1993

Skûtsje van Stavoren op het IJsselmeer, 1993

Schipper Meindert de Groot, 1999

Schipper Meindert de Groot, 1999

SKS-wedstrijd bij Stavoren, 2013

SKS-wedstrijd bij Stavoren, 2013

Skûtsje Súdwesthoek in 2014

Skûtsje Súdwesthoek in 2014

Dubbelslag voor Auke de Groot in de Lemster baai, 2018

Dubbelslag voor Auke de Groot in de Lemster baai, 2018

Veel toeschouwers op de IJsselmeerdijk en het strand, 2019

Veel toeschouwers op de IJsselmeerdijk en het strand, 2019

Foto’s: Martin de Jong

 

STAVOREN IN WOORD

Fragment uit “Der moat syld wurde!”

 

SKS-titel Stavoren in 1945

Voor altijd de eerste kampioen

Stavoren kent een rijke traditie als het gaat om skûtsjesilen. Klaas van der Meulen (1907-1973) brengt in 1945 de eerste SKS-titel naar de stad. De overwinning wordt geboekt met het skûtsje de Twee Gebroeders. In de volksmond het Salverda-skûtsje genaamd. Het 120 jaar oude Salverda-skûtsje – gebouwd in 1900 op de werf van Gerrit en Jan Barkmeijer in Sneek – is destijds eigendom van Teake Salverda (1882-1966). Van der Meulen vaart er tot 1954 op en behaalt er na 1945 nog drie kampioenschappen mee.

Na het winnen van het laatste kampioenschap in 1954 wordt het kampioensschip verkocht en eindigt de tjalk als woonboot in Amsterdam. Een aantal enthousiastelingen haalt het skûtsje in 1958 weer ‘naar huis’, waarna het opnieuw wordt ingezet voor SKS-wedstrijden. Het krijgt de naam Súdwesthoek. De Stichting Skûtsje Súdwesthoek is nog steeds eigenaar van het schip, alhoewel het niet meer meezeilt bij de SKS.

Van der Meulens opvolgers Douwe Visser (1902-1997) en diens zwager Cor Salverda (1911-2003) kunnen de prestaties van hun voorganger niet evenaren. Bij zijn aantreden in 1968 voorspelt Salverda wel dat hij het de concurrentie niet makkelijk zal maken. “Wij vertegenwoordigen de Súdwesthoeke”, zegt Salverda in onvervalst Stavers Stadsfries. “Wij binne mar gewoan braenstofhandlers, hellingbazen en zeilmakers. Mar we late straks fansels alles niet allegaer over onze rug gaen.”

Skûtsje Súdwesthoek, het Salverda-skûtsje, 1970

Skûtsje Súdwesthoek, het Salverda-skûtsje, 1970

Foto: Collectie Fries Scheepvaart Museum

De laatste schipper die met het Salverda-skûtsje uitkomt in de SKS is Meindert de Groot (1945-2017), de vader van huidig schipper Auke de Groot. Hij doet vanaf 1981 tot 2007 mee in de competitie. Zijn voorganger Rienk Uzn Zwaga (1932-1992) – hij stapt later over naar Leeuwarden – is de schipper die met de Súdwesthoek in 1979 voor het laatst kampioen is. 

Lees meer in het SKS-jubileumboek “Der moat syld wurde”; te koop in de Friese boekwinkels of bestel hier.

 

FILM(ARCHIEF)

Fries Scheepvaart Museum

Auke de Groot, Súdwesthoek skûtsje, over 75 jaar SKS

Fries Film en Audio Archief

Skûtsjesilen SKS bij Stavoren/gymnastiek demonstratie, 1955-1965

Omrop Fryslân

Historysk item Salverda-skûtsje, 2020

 

Morgen ‘op ‘e lûken fan it skûtsje’… Akkrum.

 

Joure, 30 juli 2021

Op deze website is de komende weken volop aandacht voor onze veertien SKS-skûtsjes, hun schippers en bemanningen. Tot en met vrijdag 6 augustus wordt iedere dag een van de veertien schepen in de schijnwerpers gezet. Er is een vraag en antwoord met de eigenarencommissie en/of schipper en er zijn linkjes naar filmpjes van de eigen skûtsjes. Ook verwijzen we naar beelden van Omrop Fryslân, het Fries Film en Audio Archief en het Fries Scheepvaart Museum. En we publiceren fragmenten uit het SKS-jubileumboek ‘Der moat syld wurde!’. Zo hopen we dat iedereen toch het gevoel krijgt een beetje als gast mee te kunnen zeilen ‘op ‘e lûken (op de luiken) fan it skûtsje’.

Rinus de Jong     Rinus de Jong

Rinus de Jong

VRAAG & ANTWOORD

Hoe gaat het nu met jullie, schipper en bemanning? Iedereen stond in de startblokken om twee weken te knallen. Toch?

Rinus: “Met ons gaat het prima. Na dat de SKS afgelast is, zijn we met zijn allen even bijelkaar gekomen. Met een biertje en een bbq de teleurstelling wegwerken.

We waren er wel echt klaar voor, alle neuzen stonden dezelfde kant op om met Joure in de top mee te draaien. Dat was ook de conclusie van de avond, met opgeven hoofd het naseizoen in en 2022.”

Het skûtsje was natuurlijk gereed voor de strijd. Wat hadden jullie er afgelopen tijd aan gedaan? 

“Aan het skutsje hebben we niet veel veranderd, vorig jaar november is ze naar binnen geweest en hebben we met de ploeg het hele schip van binnen en buiten geschilderd. We hebben ook vorig jaar een nieuwe fok gekregen. Voor de rest proberen we gerichter te trainen.”

Stel, er was dit jaar wel gezeild, op welke plek waren jullie geëindigd? En waarom denk je dat?

“Gezien de laatste wedstrijden dit jaar en vorig jaar denk ik dat we mee kunnen doen in de top 5. Als we allemaal goed geconcentreerd blijven en de snelheid in het schip houden dan moeten we daar mee kunnen doen.”

We gaan ervan uit dat we volgend jaar wel weer kunnen zeilen. Hoe gaan jullie je daar op voorbereiden?

“Op dezelfde manier als altijd. Op tijd beginnen met trainen. Schip uittrimmen en dan de boathandling perfectioneren.” 

Zijn er nog andere zaken die je wilt delen?

“Ik wil graag via deze weg de SKS complimenteren voor wat ze dit jaar hebben geprobeerd met verschillende plannen om toch te kunnen zeilen. Dat heeft veel tijd en energie gekost. En om dan net voor de haven te stranden is natuurlijk vreselijk. Ik zeg geniet eerst lekker van de vakantie dat doen wij nu ook, dan zien we daarna wel weer. Op naar 2022!”

Kijk voor meer informatie over het Jouster skûtsje op: www.jousterskutsje.nl

 

JOURE IN BEELD

Het Jouster skûtsje met schipper Allard Syperda, 2005

Het Jouster skûtsje met schipper Allard Syperda, 2005

Zicht vanaf de 'kont' van de Oeral thús, 2010

Zicht vanaf de ‘kont’ van de Oeral thús, 2010

Kampioensbemanning Jouster skûtsje, 2015

Kampioensbemanning Jouster skûtsje, 2015

De Oeral thús in actie op de Hegemer Mar, 2019

De Oeral thús in actie op de Hegemer Mar, 2019

ELAHUIZEN IN BEELD

Routebespreking Elahuizen met links de te winnen trofee, 2018

Routebespreking Elahuizen met links de te winnen trofee, 2018

Voorbereiding van de start op De Fluezen, 2018

Voorbereiding van de start op De Fluezen, 2018

Publiek op de wal bij Elahuizen, 2018

Publiek op de wal bij Elahuizen, 2018

Foto’s: Martin de Jong

 

JOURE IN WOORD

Fragment uit “Der moat syld wurde!”

 

Eerste kampioenschap Joure 2015

Na roerige tijd wordt Oeral Thús eindelijk kampioen

Joure is in 1973 het veertiende en laatste schip dat wordt toegelaten door de SKS. Aan de start verschijnt dat jaar oudgediende Hylke Bzn de Vries (1918-1998). Met hem gaan de Jousters eerst in zee. Hoewel Joure een paar keer het kampioenschap in zicht heeft, lukt het Dirk Jan Jzn Reijenga in 2015 de felbegeerde titel in de wacht te slepen. Daar ging heel wat aan vooraf.

Schipper Reijenga en zijn bemanning veroveren de kampioenstitel met de Oeral Thús. De laatste wedstrijd op de Snitser Mar hoeven de Jousters er niet meer om te zeilen. De skûtsjes hebben zich nog wel op het water verzameld, maar er staat geen zuchtje wind. Opgelucht en dolblij zijn schipper en bemanning als de wedstrijd na een tijdje dobberen wordt afgeblazen.

In 2007 wordt Reijenga schipper en is met zijn 28 jaar destijds de jongste stuurman in de vloot. De zoon van oud-kampioensschipper Jelle Reijenga van Lemmer neemt de plaats in van de als roerganger aangestelde Jitze Grondsma (1947-2007). Diens overlijden in mei komt hard aan. Grondsma is al geruime tijd ziek, maar ziet ernaar uit om veertien dagen met het Jouster skûtsje het water op te gaan. Hij zegt zich goed te voelen en peinst er niet over om zich terug te trekken. Het is in mei te kort dag voor de Jouster commissie een nieuwe schipper te zoeken. Het komt goed uit dat Reijenga vertrouwd is met het schip en de bemanning kent.

Huldiging skûtsje Joure, 2015

Huldiging skûtsje Joure, 2015

Foto: Martin de Jong

De huldiging van de kampioenen in 2015 wordt door een kleine tweeduizend Jousters bijgewoond. Bij Het Tolhuis worden ze als helden binnengehaald. Bemanning en schipper worden geknuffeld, gekust en op de schouders geslagen. Op een platte wagen toeren de kampioenen door het dorp. De eretocht stopt bij het podium voor de ‘Jouster toer’.

Lees meer in het SKS-jubileumboek “Der moat syld wurde”; te koop in de Friese boekwinkels of bestel hier.

 

FILM(ARCHIEF)

Omrop Fryslân

Skûtsje Joure kampioen, 2015

LC video

De wedstrijd om het SKS-kampioenschap in Elahuizen, 2013

 

Morgen ‘op ‘e lûken fan it skûtsje’… Stavoren.

 

Langweer, 29 juli 2021

Op deze website is de komende weken volop aandacht voor onze veertien SKS-skûtsjes, hun schippers en bemanningen. Tot en met vrijdag 6 augustus wordt iedere dag een van de veertien schepen in de schijnwerpers gezet. Er is een vraag en antwoord met de eigenarencommissie en/of schipper en er zijn linkjes naar filmpjes van de eigen skûtsjes. Ook verwijzen we naar beelden van Omrop Fryslân, het Fries Film en Audio Archief en het Fries Scheepvaart Museum. En we publiceren fragmenten uit het SKS-jubileumboek ‘Der moat syld wurde!’. Zo hopen we dat iedereen toch het gevoel krijgt een beetje als gast mee te kunnen zeilen ‘op ‘e lûken (op de luiken) fan it skûtsje’.

Harmen Brouwer     Harmen Brouwer

Harmen Brouwer

VRAAG & ANTWOORD

Hoe gaat het nu met jullie, schipper en bemanning? Iedereen stond in de startblokken om twee weken te knallen. Toch?

Harmen: “Het was en is nog steeds voor ons als schipper en bemanning een grote teleurstelling dat het skûtsjesilen dit jaar weer niet door kan gaan. We hebben als team nog geen officieel SKS-kampioenschap gezeild, en dat knaagt behoorlijk kan ik je vertellen. Snappen doe ik het ook niet helemaal. Voetbalstadions vol, kermissen die met duizenden mensen doorgaan.. maar goed daar is al genoeg over gezegd. We waren er klaar voor en hadden er verschrikkelijk veel zin in om de strijd aan te gaan.”

Het skûtsje was natuurlijk gereed voor de strijd. Wat hadden jullie er afgelopen tijd aan gedaan?

“Zoals bekend zal Langweer met het skûtsje De Jonge Jan haar kampioenschappen gaan varen. We hebben dus veel aan het schip gedaan de laatste 2 jaar. Er is een nieuwe mast van Hans Boersma op gekomen, we hebben geïnvesteerd in een nieuw grootzeil en 2 nieuwe fokken van zeilmakerij Molenaar, en dit jaar is het onderwaterschip gestraald en voorzien van een nieuwe coating. Verder hebben we natuurlijk met de bemanning het hele schip weer klaar gemaakt voor de wedstrijden.”

Stel, er was dit jaar wel gezeild, op welke plek waren jullie geëindigd? En waarom denk je dat?

“Op welke plek we waren geëindigd zullen we nooit weten natuurlijk. We hadden wel een heel goed gevoel over hoe het ging in de trainingen en de voorwedstrijdjes die we nog gezeild hebben van tevoren. Echter is het ook zo dat in die 2 weken skûtsjesilen iedereen nog een stapje beter is, want daar gaat het uiteindelijk om. Ik had zelf een plek bij de eerste 5 in mijn hoofd, het zou wel een hele uitdaging worden, maar we mogen de lat best wat hoog leggen en een beetje dromen toch? ;)”

We gaan ervan uit dat we volgend jaar wel weer kunnen zeilen. Hoe gaan jullie je daar op voorbereiden?

“Na de bouwvakvakantie, pakken we de trainingen weer op en gaan we nog wat wedstrijden varen ter voorbereiding van volgend jaar. Verder gaan we niet veel anders doen dan normaal. Eind maart begin april 2022 gaan we dan weer starten met onze eerste trainingen.“

Zijn er nog andere zaken die je wilt delen?

“Sponsoren, donateurs en vele anderen die het skûtsje van Langwar een warm hart toedragen: Bedankt! Mede door jullie is het mogelijk om deze mooie Fryske sport te beleven.” 

Kijk voor meer informatie over het Langwarder skûtsje op: www.skutsjelangwar.nl

 

LANGWEER IN BEELD

Langweer met schipper Anne Tjerkstra in 2008

Langweer met schipper Anne Tjerkstra, 2008

Langwarder skûtsje tijdens de wedstrijd op de Langwarder Wielen, 2010

Langwarder skûtsje tijdens de wedstrijd op de Langwarder Wielen, 2010

Volle tribunes in Langweer, 2014

Volle tribunes in Langweer, 2014

Wedstrijdbeeld Langweer, 2017

Wedstrijdbeeld Langweer, 2017

Langweer en Heerenveen tijdens trainingswedstrijd, 2020

Langweer en Heerenveen tijdens trainingswedstrijd, 2020

Foto’s: Martin de Jong

 

LANGWEER IN WOORD

Fragment uit “Der moat syld wurde!”

 

Laatste kampioenschap Langweer in 1980

Zo graag weer eens kampioen worden

De grootste successen heeft Langweer behaald met het skûtsje de Twee Gebroeders, maar in 2020 steekt schipper Harmen Pzn Brouwer met een ander skûtsje van wal. Hij zeilt met een skûtsje dat al eerder voor Langweer uitkwam: De Jonge Jan. En daar is Harmen trots op. Het is een skûtsje met veel historie, daar houdt de schipper van.

Harmen beseft dat hij uit een bijzonder geslacht komt. Zo heeft hij op de binnenkant van de rechteronderarm een tatoeage laten zetten van zijn pake Sietse Tzn Brouwer (1920-1980). Hij kijkt geregeld naar de berustende blik van pake. Die was één van de redders van het skûtsjesilen, zijn vader Pieter en oom Tjitte zeilden ook jaren wedstrijden en wonnen kampioenstitels. Met tweelingbroer Sytze, de schipper van Heerenveen, nu aan hem de beurt om de strijd om de kampioenstitel aan te gaan.

Kampioensbemanning de Twee Gebroeders, Langweer, 1980

Kampioensbemanning de Twee Gebroeders, Langweer, 1980

Foto: Collectie Fries Scheepvaart Museum, Ger Dijs

Er hebben op De Jonge Jan heel wat befaamde schippers aan het helmhout gestaan. Met het schip is ook een aantal keer het SKS-kampioenschap in de wacht gesleept. Toenmalig eigenaar Jan Sytema (1879-1962) werd er in 1952 kampioen mee, het jaar erop liet hij Tjitte Jzn Brouwer ermee varen en prompt werden ze weer kampioen. Later werd De Jonge Jan, na de avonturen in de SKS, uitgebracht in de wedstrijden van de Iepen Fryske Kampioenskippen Skûtsjesilen (IFKS).

De Jonge Jan is een typische ‘Piipster’ en werd in 1911 door Bouke Roorda in Drachten op zijn werf aan de Piip gebouwd. In de volksmond werd het schip ook ‘De Poep’ genoemd, dat was de bijnaam van de eerste eigenaar: Sytse ‘Poep’ Sytema. Het schip stond al eerder ten dienste van Langweer. Van 2001 tot en met 2005 brengt schipper Anne Tjerkstra De Jonge Jan uit in de SKS-competitie.

Lees meer in het SKS-jubileumboek “Der moat syld wurde”; te koop in de Friese boekwinkels of bestel hier.

 

FILM(ARCHIEF)

Fries Film en Audio Archief

Div. Langweer, Skûtsjesilen, Winter, 1964

Fries Scheepvaart Museum

Harmen Brouwer, skûtsje Langwar, over 75 jaar SKS

1e training Langweerder skûtsje, 2020

 

 

Morgen ‘op ‘e lûken fan it skûtsje’… Joure.

 

Heerenveen, 28 juli 2021

Op deze website is de komende weken volop aandacht voor onze veertien SKS-skûtsjes, hun schippers en bemanningen. Tot en met vrijdag 6 augustus wordt iedere dag een van de veertien schepen in de schijnwerpers gezet. Er is een vraag en antwoord met de eigenarencommissie en/of schipper en er zijn linkjes naar filmpjes van de eigen skûtsjes. Ook verwijzen we naar beelden van Omrop Fryslân, het Fries Film en Audio Archief en het Fries Scheepvaart Museum. En we publiceren fragmenten uit het SKS-jubileumboek ‘Der moat syld wurde!’. Zo hopen we dat iedereen toch het gevoel krijgt een beetje als gast mee te kunnen zeilen ‘op ‘e lûken (op de luiken) fan it skûtsje’.

Sytze Brouwer     Sytze Brouwer

Sytze Brouwer

VRAAG & ANTWOORD

Hoe gaat het nu met jullie, schipper en bemanning? Iedereen stond in de startblokken om twee weken te knallen. Toch? 

Sytze: “Het is een grote teleurstelling dat het kampioenschap dit jaar wéér geen doorgang kan vinden. Ik begrijp het ook niet helemaal maar het is wat het is voor nu. We hebben goed kunnen trainen vanaf de periode dat het mocht. Aan boord hadden we dit jaar 3 nieuwe bemanningsleden  en wat functiewisselingen dus er moest in korte tijd wel wat gebeuren. Dit ging hartstikke goed dus we hadden aardig wat vertrouwen getankt. Nu hebben we het skûtsje vorige week donderdag naar Gorredijk gebracht om de tuigage en het houtwerk er weer af te halen, dit omdat de Gerben van Manen vanaf eind augustus een ‘refit’ ondergaat. Dit was een heel ‘onnatuurlijk’ tochtje. Normaal gesproken zouden we natuurlijk met z’n allen in Grou liggen voor de start van het SKS-kampioenschap.”

Het skûtsje was natuurlijk gereed voor de strijd. Wat hadden jullie er afgelopen tijd aan gedaan?

“We waren er helemaal klaar voor, goed getraind en positief! We hadden verder niet veel veranderd aan het skûtsje op 3 nieuwe bemanningsleden en een aantal functiewisselingen na.”

Stel, er was dit jaar wel gezeild, op welke plek waren jullie geëindigd? En waarom denk je dat?

“Dat is natuurlijk  lastig te zeggen. Maar het gevoel was goed en het vertrouwen was er, dus ik denk dat we weer mee konden doen om de bovenste plekken. Onze droom is om ooit het zilveren skûtsje naar Heerenveen te brengen.”

We gaan ervan uit dat we volgend jaar wel weer kunnen zeilen. Hoe gaan jullie je daar op voorbereiden?

“Het skûtsje ondergaat in het najaar een refit. We denken dat we nog een en ander kunnen verbeteren. Dit houdt wel in dat we het skûtsje ‘opnieuw’ moeten leren kennen, maar dat wordt een fantastische uitdaging. We gaan volgend jaar ook met nieuwe zwaarden zeilen en we gaan natuurlijk weer fanatiek trainen om zo goed mogelijk voor de dag te komen in 2022. Ik kijk er enorm naar uit!”

Zijn er nog andere zaken die je wilt delen?

“Het skûtsjesilen is voor mij een ‘way of life’. Het is doodzonde dat we dit jaar weer niet kunnen zeilen omdat de ‘regels’ het niet toelaten. Ik hoop echt dat er een manier wordt gevonden dat dit straks wel weer kan en dat er niet met twee maten wordt gemeten… neem bijvoorbeeld de 23000 man bij een voetbalwedstrijd. Verder hoop ik alle skûtsjesupporters volgend jaar weer te zien op en aan het water want het geeft heel veel mensen een enorm hoop plezier!! Én natuurlijk onze trouwe sponsors van het Heerenveenster skûtsje die ondanks alles allemaal achter ons blijven staan, fantastisch! Tot volgend jaar!” 

Kijk voor meer informatie over het Heerenveenster skûtsje op: www.gerben-van-manen.nl

 

HEERENVEEN IN BEELD

De Gerben van Manen tijdens de wedstrijd in Earnewâld, 1991

De Gerben van Manen tijdens de wedstrijd in Earnewâld, 1991

Wedstrijd op de Snitser Mar bij Terherne, 2014

Wedstrijd op de Snitser Mar bij Terherne, 2014

Indrukwekkend eerbetoon aan de getroffenen van de vliegramp MH17 in Oekraïne, 2014

Indrukwekkend eerbetoon aan de getroffenen van de vliegramp MH17 in Oekraïne, 2014

 Eerste dagzege van Sytze Brouwer als schipper bij de SKS, Lemmer I, 2017

Eerste dagzege van Sytze Brouwer als schipper bij de SKS, Lemmer I, 2017

Het Heerenveenster skûtsje in actie, 2019

Het Heerenveenster skûtsje in actie, 2019

Foto’s: Martin de Jong

 

HEERENVEEN IN WOORD

Fragment uit “Der moat syld wurde!”

 

Einde tijdperk kampioen Tjitte Lzn Brouwer 1981

Het racemonster van Heerenveen

Omdat Heerenveen maar onderaan blijft bungelen, komt er in 1961 een ander schip. Een gouden zet. Al zestig jaar is de Gerben van Manen dominant in de top van het SKS-klassement. Met zeventien titels voert Heerenveen de lijst der kampioenen aan.

Sytze Pzn Brouwer is sinds 2017 schipper op het skûtsje waar zijn vader Pieter kampioenschappen mee won. Ook zijn oudoom Tjitte Lzn (6 x kampioen) en oom Tjitte Szn (5 x kampioen) wisten wel raad met de Gerben van Manen. Sytze Pzn Brouwer heeft in zijn eerste jaar een droomdebuut. Hij belandt op het podium, ook in 2018 staat hij na een zinderende finale op de Snitser Mar weer op de tweede plek na Douwe Azn Visser van Grou. Dat jaar zijn er in theorie zes titelkanshebbers, ook Heerenveen en Grou. Heerenveen ligt zelfs even op kampioenskoers. Door een tactische zet weet Douwe Azn Visser Heerenveen zo ver weg te brengen dat Grou als eerste eindigt net voor Drachten. Door die zet wordt Grou kampioen in plaats van Heerenveen dat als derde finisht. Voor Sytze Pzn Brouwer zijn de druiven even heel zuur, maar desondanks is het de mooiste wedstrijd die hij in zijn leven heeft gezeild, zegt hij.

Kampioensfoto met Tjitte Lzn Brouwer, Keimpe Kzn van der Meulen (links) en Rienk Uzn Zwaga (rechts), 1981

Kampioensfoto met Tjitte Lzn Brouwer, Keimpe Kzn van der Meulen (links) en Rienk Uzn Zwaga (rechts), 1981

Foto: Collectie Fries Scheepvaart Museum, Ger Dijs

Het skûtsje de Gerben van Manen is vernoemd naar de Drachtster architect die mede de SKS heeft opgericht. Hij onthult de naam van het skûtsje van Heerenveen op 7 augustus 1957 op De Veenhoop. Naar verluid stokt de adem hem in de keel van ontroering als Van Manen zijn naam als eerbetoon op het schip ziet staan. Het eerste skûtsje waarmee Heerenveen gaat wedstrijdzeilen was in 1911 gebouwd op de werf van Minne Molles van der Werf aan de Woudvaart. Ze kopen het van schipper Berend Mink uit Grou. Het schip is ongeschikt, concludeert de eerste schipper Marten Engelsma (1905-1965) al snel. De platbodem wil niet lopen en als het hard waait, dan steekt het de kop in de golven. Dat remt af.

Na de zoveelste slechte klassering wordt afscheid genomen van brugwachter Engelsma. Immers, het zal wel aan de schipper liggen. Zijn opvolger, binnenvaartschipper Jan Szn van Terwisga (1899-1962), heeft het na een paar wedstrijden bekeken. Het ‘rotskip’, zoals hij dat noemt, loopt niet. Hij wil er niet meer mee het water op. Geld om een nieuw skûtsje te kopen heeft de commissie niet. Maar dat er iets moet gebeuren, staat vast.

Lees meer in het SKS-jubileumboek “Der moat syld wurde”; te koop in de Friese boekwinkels of bestel hier.

 

FILM(ARCHIEF)

Fries Film en Audio Archief

Skûtsje, 1974

Veel beelden van de wedstrijden, maar ook van het leven aan boord. Tjitte Brouwer wint het Sulveren Skûtsje, gevolgd door Jan van Akker en Siete Meeter.

NOS op 3, 2017

Sytze is skûtsjeschipper

SKS skûtsjesilen 2018

 

 

Morgen ‘op ‘e lûken fan it skûtsje’… Langweer.

 

Earnewâld, 27 juli 2021

Op deze website is de komende weken volop aandacht voor onze veertien SKS-skûtsjes, hun schippers en bemanningen. Tot en met vrijdag 6 augustus wordt iedere dag een van de veertien schepen in de schijnwerpers gezet. Er is een vraag en antwoord met de eigenarencommissie en/of schipper en er zijn linkjes naar filmpjes van de eigen skûtsjes. Ook verwijzen we naar beelden van Omrop Fryslân, het Fries Film en Audio Archief en het Fries Scheepvaart Museum. En we publiceren fragmenten uit het SKS-jubileumboek ‘Der moat syld wurde!’. Zo hopen we dat iedereen toch het gevoel krijgt een beetje als gast mee te kunnen zeilen ‘op ‘e lûken (op de luiken) fan it skûtsje’.

Gerhard Pietersma     

Gerhard Pietersma

VRAAG & ANTWOORD

Hoe gaat het nu met jullie, schipper en bemanning? Iedereen stond in de startblokken om twee weken te knallen. Toch?

Eigenarenstichting en wedstrijdcommissie Earnewâld: “Wij zagen dit niet aankomen en zijn hier nog steeds erg chagrijnig over.”

Het skûtsje was natuurlijk gereed voor de strijd. Wat hadden jullie er afgelopen tijd aan gedaan?

“Niet alleen het skûtsje was gereed voor de strijd, ook wij als wedstrijdcommissie. Eind 2020 zijn wij al met onze gemeente in overleg gegaan hoe er in 2021 een SKS-wedstrijd in Earnewâld kon worden gehouden in corona-tijd. Hierbij zijn diverse scenario’s besproken, uitgewerkt en overeengekomen. Hier was iedereen er klaar voor en stonden alle seinen op groen.”

Stel, er was dit jaar wel gezeild, op welke plek waren jullie geëindigd? En waarom denk je dat?

“Wij, als commissie, vullen ieder jaar een pool in waarin elk commissielid aangeeft op welke plek we verwachten dat ons skûtsje dat jaar zal eindigen. Voor dit jaar zag een ieder ons skûtsje wel in de top 3 eindigen!”

We gaan ervan uit dat we volgend jaar wel weer kunnen zeilen. Hoe gaan jullie je daar op voorbereiden?

Net zoals dit jaar. Met onze gemeente was het immers ook dit jaar al in kannen en kruiken. Het skûtsje is er altijd klaar voor, al zal er wel moeten worden geïnvesteerd om aan de dan verplichte nieuwe zeilformule te voldoen.”

Zijn er nog andere zaken die je wilt delen?

“Vandaag, de dag dat er een SKS-wedstrijd zou worden gezeild in Earnewâld, zal ons skûtsje ‘s middags vanaf 14.00 uur te bewonderen zijn, zeilend door het dorp.”

Kijk voor meer informatie over het Earnewâldster skûtsje op: www.skutsjeearnewald.nl

 

EARNEWÂLD IN BEELD

Gerhard Pietersma tijdens zijn eerste jaar als schipper, 2004

Gerhard Pietersma tijdens zijn eerste jaar als schipper, 2004

Teambespreking voor de start, 2014

Teambespreking voor de start, 2014

Earnewâldster skûtsje aan de leiding, 2015

Earnewâldster skûtsje aan de leiding, 2015

Iedereen in afwachting van de walstart, 2019

Iedereen in afwachting van de walstart in Earnewâld, 2019

Als één team voor Earnewâld, 2019

Als één team voor Earnewâld, 2019

Het Earnewâldster skûtsje in actie, 2019

Het Earnewâldster skûtsje in actie, 2019

Foto’s: Martin de Jong

 

EARNEWÂLD IN WOORD

Fragment uit “Der moat syld wurde!”

 

Debuut Earnewâld en meteen kampioen in 1956

Alles voor de titel

Schipper Gerhard Pietersma wil heel graag met het skûtsje van Earnewâld kampioen worden. Daar doet hij sinds zijn aantreden in 2004 alles aan. Er komt een nieuw schip en hij gaat trainen. Niet alleen op het water, maar ook in de turnhal van Sportstad Heerenveen. Schipper en bemanning doen er, onder begeleiding van eco-coach Tjalling van den Berg, aan krachttraining en leren mentaal weerbaar te zijn om met de Twee Gebroeders fit de wedstrijden in te gaan. In 2016 levert dat tijdens het kampioenschap een tweede plaats op.

Earnewâld wint de kampioenstitels in 1982 en 1983 met Jeen Uzn Zwaga aan het helmhout. Daarvoor heeft Berend Mink (1907-1976) de primeur. Hij wordt kampioen in het eerste jaar dat Earnewâld met een skûtsje aan de start verschijnt. Dat gebeurt in 1956. In dat jaar wordt de Stichting Earnewâldster Skûtsje opgericht. Een aantal inwoners van het dorp heeft het snode plan opgevat om het schip De Nijverheid van Berend Mink te kopen. Niet alleen om het uit te brengen in de SKS-wedstrijden, maar ook om het skûtsje te bewaren voor de toekomst. En ze willen de wedstrijden met de oude vrachtschepen voor Earnewâld behouden. Want al lang voor de oprichting van de SKS worden er met platbodems wedstrijden bij het dorp gezeild.

Mink doet eerst op eigen gelegenheid met De Nijverheid aan SKS-wedstrijden mee. Omdat het onderhoud te duur wordt, biedt hij het te koop aan. Om de vraagprijs van 4500 gulden te kunnen betalen, wordt in het dorp geld ingezameld. “Wil men dan ook blijvend genieten van deze prachtsport, dan blijft ons maar een middel over: skûtsjes kopen!!”, staat er in een brief die huis-aan-huis in Earnewâld wordt verspreid. Dorpsbewoners wordt opgeroepen renteloze voorschotten te geven. Er komt na die actie 1000 gulden binnen.

Berend Mink zwaait naar het publiek na het behalen van het kampioenschap in 1957

Berend Mink zwaait naar het publiek na het behalen van het kampioenschap in 1957

Foto: Collectie Fries Scheepvaart Museum, Sjoerd Andringa

Met de aankoop van De Nijverheid is Earnewâld het eerste dorp met een eigen skûtsje in de vloot. Berend Mink blijft de schipper. In het tweede jaar dat hij voor Earnewâld meedoet, wordt hij opnieuw kampioen. Hij krijgt het niet cadeau. Het waait die dag hard, er staan witte schuimkoppen op de Snitser Mar. Een aantal skûtsjes haakt af. Maar wil Mink winnen dan moet hij de wedstrijd wel uitzeilen. Honderden toeschouwers zien het skûtsje van Earnewâld op het woelige water kampioen worden.

Lees meer in het SKS-jubileumboek “Der moat syld wurde”; te koop in de Friese boekwinkels of bestel hier.

 

FILM(ARCHIEF)

Fries Film en Audio Archief

Earnewâld, skûtsje + Oranjefeest, 1956

Skûtsjesilen 1966

Beelden geschoten vanaf het skûtsje van Earnewâld van een wedstrijd van de SKS.

Omrop Fryslân

In functie op het skûtsje: techniek en training

 

Morgen ‘op ‘e lûken fan it skûtsje’… Heerenveen.

 

Drachten, 26 juli 2021

Op deze website is de komende weken volop aandacht voor onze veertien SKS-skûtsjes, hun schippers en bemanningen. Tot en met vrijdag 6 augustus wordt iedere dag een van de veertien schepen in de schijnwerpers gezet. Er is een vraag en antwoord met de eigenarencommissie en/of schipper en er zijn linkjes naar filmpjes van de eigen skûtsjes. Ook verwijzen we naar beelden van Omrop Fryslân, het Fries Film en Audio Archief en het Fries Scheepvaart Museum. En we publiceren fragmenten uit het SKS-jubileumboek ‘Der moat syld wurde!’. Zo hopen we dat iedereen toch het gevoel krijgt een beetje als gast mee te kunnen zeilen ‘op ‘e lûken (op de luiken) fan it skûtsje’.

Jeroen Pietersma     Jeroen Pietersma

Jeroen Pietersma

VRAAG & ANTWOORD

Hoe gaat het nu met jullie, schipper en bemanning? Iedereen stond in de startblokken om twee weken te knallen. Toch?

Jeroen: “Net als alle andere voorgaande jaren waren wij alweer vroeg in het seizoen klaar voor de trainingen. Zodra er groen licht kwam om in teamverband te mogen trainen, zijn wij direct het water op gegaan. In een korte tijd was het noodzaak om het team en schip klaar te stomen voor het aangepaste kampioenschap. Dit vergt voor bestuur, schipper, bemanning en aanhang een aanpak van snel handelen en schakelen. Zo zijn er in deze korte periode wisselingen in de bemanning geweest. Door het snelle schakelen van de betrokken partijen was iedereen direct gefocust op zijn taak en uitvoering. Het is daarom ook zo verschrikkelijk jammer dat in het zicht van de haven een SKS-kampioenschap niet door kon gaan. Voor ons gevoel waren wij er klaar voor, en vielen op de laatste dagen de puzzelstukjes in elkaar. In mijn bericht naar de bemanning en bestuur heb ik gemeld dat water onder een skûtsje behoort, en niet bij ons in de ogen. Stuk voor stuk waren wij er allemaal behoorlijk kapot van. Het is nu zaak om iedereen betrokken te houden bij alle zaken rondom het skûtsje. Aan de motivatie zal het niet liggen, wij hebben een mooie en goede ploeg die voor elkaar door het vuur gaat. Ons motto is daarom ook ‘Wij buigen wel, maar breken niet. NOOIT!’”

Het skûtsje was natuurlijk gereed voor de strijd. Wat hadden jullie er afgelopen tijd aan gedaan?

Jeroen: “Wij hebben de afgelopen tijd niet veel veranderd aan het skûtsje, de tuigage e.d. waren nog in goede staat. Dit jaar zou nog een overgangsjaar zijn voor de nieuwe zeilformule, dus was er nog geen noodzaak om veranderingen aan te brengen. Deze focus ligt nu op 2022.”

Stel, er was dit jaar wel gezeild, op welke plek waren jullie geëindigd? En waarom denk je dat?

Jeroen: “Ons doel voor dit jaar was te eindigen in het linkerrijtje. Dit zou mogelijk moeten zijn als wij uit de protesten blijven, en een constanter kampioenschap kunnen zeilen. Een en ander hangt natuurlijk wel af van de weersomstandigheden.”

We gaan ervan uit dat we volgend jaar wel weer kunnen zeilen. Hoe gaan jullie je daar op voorbereiden?

Jeroen: “Nog een jaar zonder SKS-kampioenschap is ondenkbaar. Wij gaan ons net als alle voorgaande jaren weer vroeg in het seizoen klaarmaken voor de trainingen. Met zijn allen moet er zorg voor worden gedragen dat het Drachtster skûtsje volgend jaar goed beslagen, in de nieuwe formule, aan de start van het SKS-kampioenschap 2022 verschijnt.”

Zijn er nog andere zaken die je wilt delen?

Jeroen: “Tot slot zou ik namens iedereen die het Drachtster skûtsje een warm hart toedraagt, alle vrijwilligers willen bedanken voor hun enorme inzet van het afgelopen seizoen. Deze verdienen allemaal stuk voor stuk een dikke pluim. Want, ‘DER MOAT SYLD WURDE!’”

Kijk voor meer informatie over het Drachtster skûtsje op: www.drachtsterskutsje.nl

 

DRACHTEN/DE VEENHOOP IN BEELD

Walstart De Veenhoop, 2011

Walstart De Veenhoop, 2011

Het publiek in afwachting van de wedstrijd op het terras van Ie-sicht

Het publiek in afwachting van de wedstrijd op het terras van Ie-sicht, 2019

Tútsje van Sylkeninginne Nynke Sinnema en hofdame Hanneke Visser voor schipper Jeroen Pietersma, Grou 2016

Tútsje van Sylkeninginne Nynke Sinnema en hofdame Hanneke Visser voor Jeroen Pietersma

na winst in Grou, 2016 

Ale Zwerver, 'skoanheit' van de schipper, links op de uitkijk, 2019

Ale Zwerver, ‘skoanheit’ van de schipper, links op de uitkijk, 2019

Drachtster skûtsje in actie, 2019

Drachtster skûtsje in actie, 2019

Foto’s: Martin de Jong

Koninklijk paar in gesprek met Jeroen Pietersma tijdens bezoek aan De Veenhoop, 2020

Koninklijk paar in gesprek met Jeroen Pietersma tijdens bezoek aan De Veenhoop, 2020

Foto: Provincie Fryslân, Klaas Pot

 

DRACHTEN IN WOORD

Fragment uit “Der moat syld wurde!”

 

Drachtster skûtsje al 55 jaar in de SKS-vloot in 2009

Nog steeds hetzelfde skûtsje

Het schip dat het langst meevaart in de vloot is het Drachtster skûtsje. Al 67 jaar mengt de Twee Gebroeders zich in de strijd om het SKS-kampioenschap. Kampioen is het skûtsje nog niet geweest, maar schipper Jeroen Pietersma zeilt wel degelijk mee om de prijzen.

Hij stapt in 2014 aan boord. Pietersma heeft gelijk een klik met het schip. De fraai gelijnde havannabruine platbodem heeft volgens hem een ziel. Hij voelt het schip naar eigen zeggen aan en kan er goed mee overweg. In zijn eerste seizoen op Drachten pakt de schipper zijn eerste dagzege op het IJsselmeer bij Stavoren. Pietersma en bemanning springen een gat in de lucht. “Earste! Net te leauwen. Earste”, juicht de schipper.

 Eerste dagoverwinning Jeroen Pietersma, Stavoren 2014

Eerste dagoverwinning Jeroen Pietersma, Stavoren 2014

Foto: Martin de Jong

Er volgt in de jaren daarna nog een aantal fraaie zeges, waarvan die van de openingswedstrijd in 2016 op Grou in Pietersma’s geheugen gegrift staat. Drachten wint. Het schip was op de Pikmar nog nooit de beste. De intensieve trainingen voorafgaande aan het seizoen en het smeden van een team hebben resultaat opgeleverd, zegt Pietersma. “Fantastysk. Gewoan fantastysk.” Pietersma zeilt op een van de twee skûtsjes die hun domicilie hebben in Drachten. Het andere is d’Halve Maen van Philips.

Het Drachtster skûtsje is eigendom van een stichting, maar was jaren in handen van particulieren. Het skûtsje is in 1955 gekocht door de zakenlieden Akko van der Veen (1915-1986) en Jaap van der Woude (1915-2012) uit Drachten. Omdat de beurten vrachtschepen onder zeil geen functie meer hebben, dreigen de schepen te verdwijnen. Dat gaat de mannen aan het hart. Het Drachtster skûtsje is in 1912 gebouwd op de werf van de gebroeders Roorda in Drachten.

Lees meer in het SKS-jubileumboek “Der moat syld wurde”; te koop in de Friese boekwinkels of bestel hier.

 

FILM(ARCHIEF)

Omrop Fryslân

Skûtsje Drachten hast om, 2013

Fries Film en Audio Archief

Skûtsjesilen Grou, De Veenhoop, Earnewâld, 1968

 

Morgen ‘op ‘e lûken fan it skûtsje’… Earnewâld.

 

D’Halve Maen, 25 juli 2021

Op deze website is de komende weken volop aandacht voor onze veertien SKS-skûtsjes, hun schippers en bemanningen. Tot en met vrijdag 6 augustus wordt iedere dag een van de veertien schepen in de schijnwerpers gezet. Er is een vraag & antwoord met de eigenarencommissie en/of schipper en er zijn linkjes naar filmpjes van de eigen skûtsjes. Ook verwijzen we naar beelden van Omrop Fryslân, het Fries Film en Audio Archief en het Fries Scheepvaart Museum. En we publiceren fragmenten uit het SKS-jubileumboek “Der moat syld wurde!”. Zo hopen we dat iedereen toch het gevoel krijgt een beetje als gast mee te kunnen zeilen ‘op ‘e lûken (op de luiken) fan it skûtsje’.

Klaas Westerdijk     Klaas Westerdijk

Schipper Klaas Westerdijk

VRAAG & ANTWOORD

Hoe gaat het nu met jullie, schipper en bemanning? Iedereen stond in de startblokken om twee weken te knallen. Toch?

Klaas: “Het bericht dat het skûtsjesilen niet door mocht gaan kwam als een mokerslag binnen. Iedereen was en is nog steeds zwaar teleurgesteld, het is een hard gelag dat in Nederland de stranden vol liggen, kermissen doorgaan en voetbalwedstrijden afgeladen met toeschouwers wel mogen, en het skûtsjesilen juist niet! De skûtsje-organisaties met de vrijwilligers hebben stinkend hun best gedaan om waterdichte plannen en protocollen te maken, maar toch durfden de gemeenten het niet aan. Zonde! De bemanning, gezinnen en families van d’Halve Maen waren er helemaal klaar voor, hopelijk is dit de laatste zomervakantie zonder skûtsjesilen!”

Het skûtsje was natuurlijk gereed voor de strijd. Wat hadden jullie er afgelopen tijd aan gedaan?

Klaas: “Door de nieuwe zeilformule mogen we meer vierkante meter zeil op d’Halve Maen voeren, daardoor hebben we afgelopen jaar direct geïnvesteerd in nieuwe zeilen. Vroeg in het voorjaar waren deze beschikbaar waardoor we snel konden beginnen met het trimmen van de zeilen.”

Stel, er was wel gezeild, op welke plek waren jullie geëindigd? En waarom denk je dat?

Klaas: “Onze doelstelling was een podiumplaats. Na het laatste zeilseizoen van 2019 kijk je terug op wat goed is gegaan en wat beter kon. De afgelopen 2 jaar hebben we de belangrijkste verbeterpunten in de communicatie, boathandling, sturen en materiaal verbeterd. De eerste resultaten waren voor ons zichtbaar bij de onderlinge oefenwedstrijdjes in 2020 en 2021, de opgedane kennis en ervaring geeft ons het vertrouwen in een podiumplaats.” 

We gaan ervan uit dat we volgend jaar wel weer kunnen zeilen. Hoe gaan jullie je daar op voorbereiden?

Klaas: “Na de zomervakantie hijsen we de zeilen weer en gaan we verder waar we gebleven waren, ervan uitgaande dat dit jaar nog wedstrijden gezeild gaan worden bouwen we verder naar het kampioenschap van 2022.”

Zijn er nog andere zaken die je wilt delen?

Klaas: “Eén dezer dagen verwachten Sifra en ik de geboorte van ons tweede kind. Alles was afgestemd dat er naast de kraamperiode gezeild kon worden, een reserveschipper was ingewerkt om een aantal wedstrijden voor mij in te vallen. Nu het zeilen niet doorgaat geeft dit voor onze privésituatie meer ruimte. Ieder nadeel heeft zo weer zijn voordeel zullen we maar zeggen.”

Update: Zaterdag 24 juli zijn Klaas en Sifra trotse ouders geworden van een zoon: Bouwe Hendrik Westerdijk. 

 

D’HALVE MAEN IN BEELD

Eerste dagzege schipper Klaas Westerdijk, 2018

Eerste dagzege schipper Klaas Westerdijk, 2018

D'Halve Maen voor de wind, 2019

D’Halve Maen voor de wind aan de leiding, 2019

Boeironding d'Halve Maen, 2019

Boeironding d’Halve Maen, 2019

D'Halve Maen op één oor, 2019

D’Halve Maen op één oor, 2019

 

Foto’s: Martin de Jong

 

D’HALVE MAEN IN WOORD

Fragment uit “Der moat syld wurde!”

 

Titelkansen voor Taeke Lzn Brouwer

d’Halve Maen: een skûtsje van de zaak

Begin jaren vijftig dreigt het skûtsjesilen te verdwijnen. De SKS is in die tijd blij met elke deelnemer aan de competitie. Daarom wordt in 1959 het skûtsje van Philips toegelaten. Het skûtsje – gebouwd in 1923 op de werf van Van der Werff op het Buitenstvallaat – is een cadeau aan de personeelsvereniging van het in Drachten gevestigde bedrijf.

De bemanning bestaat in die tijd voor een groot deel uit medewerkers van Philips. In de volksmond wordt d’Halve Maen, want zo wordt het schip gedoopt, het Philipsskûtsje genoemd. Aan het roer staat sinds 2017 Klaas Westerdijk. Hij beseft dat een schipper meer is dan alleen maar stuurman. Hij moet zijn team aansturen, coachen en niet alleen bemanning, maar ook de aanhang tevreden houden. En tijdens de competitie zijn er dagelijks allerlei verplichtingen: trainen, rûtebesprekking, gezamenlijk eten en dan ’s middags wedstrijdzeilen. 

De schipper, naar eigen zeggen altijd op zoek naar de juiste balans, probeert tijdens een wedstrijddag zoveel mogelijk in het ritme te blijven. Zo blijft hij gefocust. Die strategie werkt. Tijdens de finale in 2018 op de Snitser Mar pakt Klaas Westerdijk zijn eerste dagzege.

Berend Jzn Mink op d'Halve Maen, 2011

Berend Jzn Mink op d’Halve Maen, 2011

Foto: Martin de Jong

Voor Westerdijk het helmhout overneemt, is Berend Jzn Mink schipper van d’Halve Maen. De schipper weet wat het is om kampioen te worden. In 2000 en 2001 wint hij het SKS-kampioenschap met het skûtsje van Grou. Hij stopt daarna om zich te wijden aan zijn bedrijf, maar als de Stichting Vrienden van Skûtsje d’ Halve Maen hem in 2011 vraagt schipper te worden, kan hij het aanbod niet afslaan. Hij heeft het zeilen gemist.

Lees meer in het SKS-jubileumboek “Der moat syld wurde”; te koop in de Friese boekwinkels of bestel hier.

 

FILM(ARCHIEF)

Fries Scheepvaart Museum

Interview met Klaas Westerdijk over 75 jaar SKS, 2020

Omrop Fryslân 

In functie op het skûtsje: de roefmeester, 2018

 

 Morgen ‘op ‘e lûken fan it skûtsje’… Drachten.

 

Grou, 24 juli 2021

Op deze website is de komende weken volop aandacht voor onze veertien SKS-skûtsjes, hun schippers en bemanningen. Tot en met vrijdag 6 augustus wordt iedere dag een van de veertien schepen in de schijnwerpers gezet. Er is een vraag & antwoord met de eigenarencommissie en/of schipper en er zijn linkjes naar filmpjes van de eigen skûtsjes. Ook verwijzen we naar beelden van Omrop Fryslân, het Fries Film en Audio Archief en het Fries Scheepvaart Museum. En we publiceren fragmenten uit het SKS-jubileumboek “Der moat syld wurde!”. Zo hopen we dat iedereen toch het gevoel krijgt een beetje als gast mee te kunnen zeilen ‘op ‘e lûken (op de luiken) fan it skûtsje’.

Douwe Azn. Visser     Douwe Azn. Visser

Schipper Douwe Azn. Visser

VRAAG & ANTWOORD

Hoe gaat het nu met jullie, schipper en bemanning? Iedereen stond in de startblokken om twee weken te knallen. Toch?

Douwe: “We moeten het allemaal nog even verwerken en natuurlijk zijn we teleurgesteld dat voor de 2e keer op rij het SKS-kampioenschap niet doorgaat! Ik respecteer het besluit, echter vind ik dat de besluitvorming (te) snel is gegaan. Voor mij is dit dan ook de grootste teleurstelling in mijn zeilcarrière. Na 1 jaar van afwezigheid, waren we extra gebrand om de strijd aan te gaan en de kampioenstitel te verdedigen. Alle bemanningsleden waren klaar voor de strijd. En natuurlijk is het jammer voor de liefhebbers die het skûtsjesilen een warm hart toedragen.”

Het skûtsje was natuurlijk gereed voor de strijd. Wat hadden jullie er afgelopen tijd aan gedaan?

Douwe: “Zoals gewoonlijk trainen in aanloop naar de SKS-reeks met meerdere skûtsjes op de Snitser Mar. Ook is er op de wateren rondom Grou getraind. Het skûtsje is door de bemanning onder handen genomen en dit jaar zou er gezeild worden met een nieuw grootzeil en fok. Hiermee is een aantal keer gezeild en de verwachtingen waren hoog.”

Stel, er was dit jaar wel gezeild, op welke plek waren jullie geëindigd? En waarom denk je dat?

Douwe: “Dat zullen we niet weten, maar wedstrijden zeil je om te winnen. Het zou natuurlijk fantastisch zijn om voor de 4e keer op rij, het Sulveren Skûtsje in ontvangst te mogen nemen.”

We gaan ervan uit dat we volgend jaar wel weer kunnen zeilen. Hoe gaan jullie je daar op voorbereiden?

Douwe: “De voorbereiding zal niet veel anders zijn dan de voorgaande jaren. Na het onderhoud aan het skûtsje maken we ons op voor Lemmer Ahoy en in de aanloop naar het SKS-kampioenschap 2022 wordt er weer volop getraind!”

Check ook de website van het Grouster skûtsje: www.grousterskutsje.nl 

 

GROU IN BEELD

Loting Grou 2019

Loting voor de walstarts van De Veenhoop en Earnewâld, 2019

Traditionele sleep 2016

Traditionele sleep voor de start van het kampioenschap, 2016

Publiek in De Tynje

Publiek in De Tynje, 2016

Grouster skûtsje in actie

Grouster skûtsje in actie, 2019

 

Foto’s: Martin de Jong

 

GROU IN WOORD

Fragment uit “Der moat syld wurde!”

 

Ulbe Zwaga heerst met Grou tot 1963

Vaste bemanning bezorgt Grou titels

Het Grouster skûtsje is een van de snelste schepen in de vloot en is na Heerenveen het schip met de meeste kampioenstitels. Schippers wonnen met het Doarp Grou vijftien kampioenschappen. Daarvan heeft regerend kampioen Douwe Azn Visser er zes op zijn naam staan. Het geheim? “In fêste bemanning.” Sinds 2009 bestaat het team uit vaste krachten, zegt Douwe Azn Visser. En dat werkt, ze zijn op elkaar ingespeeld. De schipper zit sinds 2005 aan boord van het Grouster skûtsje. In zijn debuutjaar op het skûtsje wordt hij meteen al kampioen. Daarna pakt hij de titels in 2009, 2014 en achtereenvolgens in 2017, 2018 en 2019.

De overwinning van 2018 staat de schipper nog helder op het netvlies: het wordt een thriller. Douwe Azn Visser moet stevig knokken met schipper Sytze Pzn Brouwer van Heerenveen. Grou verslaat Heerenveen op de finish met slechts een paar meter verschil. Visser heeft vooraf een strategie met zijn bemanning uitgedokterd. Hij heeft die nacht voor de wedstrijd nauwelijks geslapen. “Mar at it dan ek noch slagget, dat is super moai.”

Douwe Azn Visser treedt in de voetsporen van legendarische schippers als Ulbe Zwaga (1907-1985) en Joop en Berend Jzn Mink. Zwaga, die van Langweer de overstap maakte naar Grou, wordt met het skûtsje vijf jaar lang achter elkaar kampioen. Hij domineer met het Doarp Grou de vloot van 1958 tot en met 1962. Daarna wint hij nog tweemaal: in 1967 en in 1972.

Grou kampioen in 1967

Ulbe Zwaga Grou SKS-kampioen met zeven gewonnen wedstrijden – 1967.

V.l.n.r.: Egbert de Weerd, Fokke Stastra, Pieter Wouda, Jaap Zeevenhoven, IJsbrand Brandsma, Sjoerd Hobma, Rein Pijlman, Ulbe Zwaga, David Burema en Ulbe Lzn Zwaga (rechts vooraan).

Foto: Collectie Fries Scheepvaart Museum

Het Doarp Grou is eigendom van de Skûtsje Kommisje Grou. De commissie werd in 1929 opgericht, maar in het watersportdorp werden al sinds 1854 zeilwedstrijden voor beurt- en vrachtschepen gehouden. Grou vormt de startplaats van de veertiendaagse SKS-competitie. Vroeger kwamen de schippers aan de vooravond van de eerste krachtmeting op de Pikmar bijeen in De Bierhalle voor de loting. Tegenwoordig treffen schippers en bemanningen elkaar in een tent op het Halbertsmaplein in het centrum van het dorp. Traditiegetrouw trekken de schippers om de beurt nummers uit de schipperspet van Fokke Wijkstra (1910-1990). Zij bepalen zo zelf de startvolgorde van de wedstrijden op De Veenhoop en bij Earnewâld.

Lees meer in het SKS-jubileumboek “Der moat syld wurde”; te koop in de Friese boekwinkels of bestel hier.

 

FILM(ARCHIEF)

Fries Film en Audio Archief

Skûtsjesilen Grou, 1962

 

Sport in Grou

Onderlinge wedstrijd Grouster bemanning, 2021

 

 

Morgen ‘op ‘e lûken fan it skûtsje’… d’Halve Maen.

 

Tige tank!

Wat hebben we hard gewerkt om het SKS-kampioenschap skûtsjesilen 2021 mogelijk te kunnen maken. Lang zag het er ook echt naar uit dat we zouden kunnen zeilen op onze prachtige Friese wateren.

De teleurstelling was groot toen de coronamaatregelen weer werden aangescherpt en voor het tweede achtereenvolgende jaar de strijd om het Sulveren Skûtsje niet door kon gaan. We waren zo dichtbij…

Toch beschouwen we dit niet als een verloren jaar. We hebben ervaren dat de SKS in ieders hart ligt verankerd. En dat het skûtsjesilen met al haar tradities, de schippers, bemanningen en de families een wezenlijk onderdeel uitmaakt van Fryslân. Daar zijn we ‘grutsk’ op en het geeft moed en vertrouwen voor de toekomst.

Bedankt iedereen die onze vereniging een warm hart toedraagt! Bedankt onze trouwe vrijwilligers, jullie zijn de ruggengraat van de SKS. Bedankt ook Veiligheidsregio Fryslân, politie, Provinsje Fryslân, Provinciale Waterstaat en Rijkswaterstaat. En natuurlijk ook dank aan onze sponsoren voor hun niet aflatende steun. En tot slot willen we de burgemeesters en ambtenaren van de gemeenten De Fryske Marren, Leeuwarden, Smallingerland, Súdwest-Fryslân en Tytsjerksteradiel hartelijk bedanken voor het vertrouwen dat zij in ons hebben en voor hun tijd en inzet.

Graag hopen we in 2022 iedereen weer op en rond het water te ontmoeten bij het SKS-kampioenschap skûtsjesilen!

De vereniging Sintrale Kommisje Skûtsjesilen

Sicco van der Meer, erelid Skûtsje Kommisje Grou en lid van verdienste SKS

De SKS heeft Sicco van der Meer benoemd tot lid van verdienste. De bijbehorende versierselen zijn hem tijdens een bescheiden feestelijke bijeenkomst, waar ook Sicco’s vrouw bij aanwezig was, overhandigd door SKS-voorzitter René Nagelhout.

Sicco van der Meer was jarenlang verbonden aan de Skûtsje Kommisje Grou (SKG). Dertig jaar geleden trad hij toe tot het bestuur. Naast de functie van voorzitter waren er in die tijd geen ‘echte’ andere functies. Tijdens de eerste vergadering maakte Sicco van der Meer wat aantekeningen en werd door toenmalig SKG-voorzitter Feike Jan Hoekstra onmiddellijk gebombardeerd tot secretaris. Dat vond de voorzitter wel bij de nieuwkomer passen.

De afgelopen 25 jaar is Sicco van der Meer wedstrijdleider geweest. Een functie die hem op het lijf was geschreven. Zijn tomeloze jarenlange inzet voor het skûtsjesilen heeft het SKS-bestuur doen besluiten de scheidende wedstrijdleider te benoemen tot lid van verdienste.

Door de ‘eigen’ SKG is Sicco van der Meer benoemd tot erelid. Zijn naam is in een koperen plaat gegraveerd, dat wordt opgehangen in de roef van het skûtsje it Doarp Grou. Het is sinds 1958 traditie dat de namen van de schippers die op het Grouster skûtsje hebben gevaren alsook de namen van de ereleden in koper worden vereeuwigd en worden aangebracht in de roef. Zo zeilen ze tot in lengte van dagen mee op het skûtsje.

 

 

Sicco van der Meer, lid van verdienste van de SKS